Facialar peş peşe geliyor… Kazaların bilinmeyen gerçeği.. Politico’dan sert analiz

ABD’de peş peşe gelen iki uçak kazası dikkatleri yeniden Trump’ın aldığı kararlara çekti.

Washington’da yolcu uçağı ile helikopterin havada çarpışması sonucu 67 kişinin hayatını kaybetmesinin ardından ünlü yapımcı Robert Zemeckis’e ait özel uçak iki pilotuyla Santa Barbara yakınlarında düştü. Ve sonra Philadelphia’da özel bir jetin yerleşim bölgesine düştüğü haberi geldi.

Politico’nun havacılık muhabiri Oriana Pawlyk, Washington’da meydana gelen ABD yakın havacılık tarihinin en ölümcül kazasına giden yolu adım adım değerlendirdi. Pawlyk’in analizinin tam çevirisi şöyle:

“Kahretsin, bir şeyler yap

Hava trafik kontrolörü eksikliği, artan seyahat talebi, havaalanı çarpışmalarının artması ve kongre işlevsizliğine dair şikayetler, ABD’nin 2009’dan bu yana ilk ölümcül iç hat uçak kazasına tanık olmasından önce arttı.

Amerika Birleşik Devletleri’nin yirmi yıldan uzun süredir yaşadığı en kötü havacılık trajedisi, ülkenin kutsal hava güvenliği sistemiyle ilgili yıllardır süren alarmların ve Potomac’ta şans nihayet tükenene kadar yaşanan bir dizi kıl payı kurtuluşun ardından yaşandı.

Kovid salgını, ülke çapındaki hava trafik kontrolörü açığını daha da kötüleştirdi ve yolcular geri döndüğünde hava yolculuğuna olan talep arttı. Siyasi olarak motive edilmiş hükümet fonlama hesaplaşmaları, yeni çalışanları eğitmeyi ve modası geçmiş güvenlik ekipmanlarını değiştirmeyi zorlaştırdı. Ve tüm bunların merkezindeki kurum olan Federal Havacılık İdaresi, uzun süreler boyunca kalıcı bir lider olmadan kaldı; araştırmacılar havalimanlarında neredeyse çarpışmalarda yaşanan artış konusunda uyarılarda bulundu.

Yetkililerin Çarşamba gecesi Ronald Reagan Washington Ulusal Havaalanı yakınında meydana gelen ve rutin eğitim yapan bir Army Blackhawk helikopterinin Kansas, Wichita’dan gelen bir yolcu jetiyle çarpışmasıyla sonuçlanan kazanın nedeni hakkında resmi bir sonuca varmaları muhtemelen bir yıl veya daha fazla sürecek. Ancak havacılık sisteminin deneyimli bir çalışanı, soruşturmanın büyük ihtimalle daha önceki yakın çağrılarda tekrar tekrar ortaya çıkan faktörlerin incelenmesini içereceğini söyledi: yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve olası yanlış iletişim.

11 KAZA YAŞANDI

FAA’nın bu olayları takip eden veritabanına göre, ülke havaalanlarında ticari uçakların karıştığı yakın çarpışmalarda büyük bir artış gördü; 2022’de beş olay ve 2023’te en az bir yolcu taşıyan uçağın başka bir uçak veya kara aracıyla çarpışmaya yaklaştığı 11 olay yaşandı.

2024’te havacılık düzenleyicilerinin ciddi olarak sınıflandırdığı sadece bir havaalanı yakın kazası yaşanmış olsa da, FAA yıl sonundan önce bazı olayları araştırmaya devam ediyordu. Geçtiğimiz yıl Reagan Ulusal Havaalanı’nda iki yolcu uçağı da çarpışma tehlikesi yaşamıştı, ancak FAA olayı daha az vahim olarak sınıflandırdı.

2023’e kadar dört yıl boyunca Temsilciler Meclisi Ulaştırma Komitesi’ne başkanlık eden Oregon Demokratı eski Temsilci Peter DeFazio “Hava trafik kontrolörlerinde kritik bir sıkıntımız olduğunu biliyoruz ve birçoğu fazla mesai yapmaya zorlanıyor, genellikle yorgun çalışıyorlar – bu çoğunlukla Kongre’nin hatası. Bu durumda hava trafik kontrolünün bir sorun olduğunu düşünmüyorum” dedi. Ancak Çarşamba günkü kazayla ilgili soruşturmayı yürüten bağımsız federal kurum Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu’nun “bu konuda ısrarla uyarıda bulunduğunu” belirtti.

“ALARM ZİLLERİNİ ÇALIYORUZ”

NTSB başkanı Jennifer Homendy en yüksek sesle uyarılarda bulunanlar arasındaydı ve 2023’ün sonlarında muhabirlere hava trafik sisteminin kontrolörler için daha fazla fon veya gelişmiş teknoloji şeklinde gelebilecek bir rahatlamaya ihtiyacı olduğunu söyledi.

Homendy o zamanlar “Alarm zillerini çalıyoruz ve harekete geçmemiz gerekiyor. Zirveler hakkında bir şey duymak istemiyorum – kahretsin, bir şeyler yapın” dedi.

Perşembe günü, Homendy Reagan Ulusal’da olay yerindeydi ve “hükümetin tamamının” ne olduğunu açıklayacak kanıtları bulmak için çaba gösterdiğini söyledi:

“Burada Amerikan halkına bu soruşturmada hiçbir taşı yerinde bırakmayacağımıza dair güvence vermek için bulunuyoruz”

ENDÜSTRİDEN ‘BOZUK’ SÖYLEMİ

Havayolu endüstrisi hava trafik kontrol sistemini “bozuk” olarak nitelendirirken, havacılık uzmanlarından oluşan bağımsız bir panel, FAA’nın işini yapmasını zorlaştırdığı için Kongre’deki “tekrarlayan tıkanıklığı” suçladı. FAA ayrıca, Trump’ın ilk döneminde Asya ve Afrika’da meydana gelen iki ölümcül kaza ve geçen yıl Oregon üzerinde bir uçağın kapı panelinin ölümcül olmayan bir şekilde patlamasının ardından, Boeing gibi uçak üreticilerine yeterince sıkı bir inceleme uygulayıp uygulamadığı konusunda 2018’den beri tekrarlanan sorularla karşı karşıya kaldı. (Çarşamba günkü çarpışmada hiçbir Boeing uçağı yer almadı.)

FAA son aylarda dikkatini iş gücü eksikliğine çevirdi – yaklaşık 45 bin çalışanı olan kurum, ülke çapında yaklaşık 3 bin kontrolörle yetersiz kalıyor – Oklahoma’daki akademisinde üniversite ortaklıkları ve maksimum eğitimle hava trafik kontrolörleri havuzunu artırma çabaları devam ediyor. Ancak yetkililer, iş gücünün bir süre daha net kazanımlar görmeyeceğini kabul etti.

Çarşamba günkü kazadan hemen sonra hava trafik kontrolörlerinin ve helikopter mürettebatının eylemleriyle ilgili sorular ortaya çıktı. Yetkililer, kazanın açık hava koşullarında meydana geldiğini söyledi. Kazadan hemen önce hava trafik kontrolörlerinin radyo iletişimlerinden alınan bir yayında, kontrolörlerin helikopter mürettebatına gelen jeti görüp görmediklerini sordukları duyulabiliyordu.

TRAFİK YOĞUNLUĞU NORMALDİ AMA…

The New York Times, Perşembe günü, kazayla ilgili olarak FAA’nın ön iç raporu olarak tanımladığı bir rapordan alıntı yaparak, Reagan National’ın kontrol kulesindeki personelin, kazanın olduğu sırada “günün saati ve trafik yoğunluğu açısından normal olmadığını” bildirdi. Ancak kule operasyonlarına aşina bir yetkili, POLITICO’ya kuledeki hava trafik kontrolörlerinin sayısının yeterli olduğunu, ancak bir amirin hem havayolu uçuşlarını hem de helikopter trafiğini bir kontrolörün izlemesine karar verdiğini söyledi.

Yetkili, soruşturma sırasında kazayla ilgili kamuoyuna konuşma yetkisinin bulunmadığını ve normalde bu görevlerin saat 21:30’dan sonra iki kontrolör arasında paylaştırıldığını söyledi. Çarşamba günkü çarpışma saat 21:00 civarında gerçekleşti.

SAĞ KALAN YOK

Yetkililer Perşembe günü, American Airlines uçağında 60 yolcu ve dört mürettebat üyesi ve helikopterde üç asker taşıyan iki uçaktan kurtulan olmasını beklemediklerini söyledi.

FAA Çarşamba günü yaptığı açıklamada, PSA Airlines tarafından işletilen Bombardier CRJ700 ve Sikorsky H-60 ​​helikopterinin, jet piste yaklaşırken düştüğünü söyledi. Bölgesel taşıyıcı, American Airlines adına uçuş gerçekleştiriyordu.

Helikopter, eski bir Ordu helikopter pilotu olan Senatör Tammy Duckworth’un rutin olduğunu vurguladığı bir eğitim görevindeydi. Duckworth şunları söyledi:

“Bu, sadece orada zanaatlarını icra ettikleri, her gün yaptıkları gibi işlerini yaptıkları anlamına geliyor. FAA ve NTSB’den bir çağrı aldıktan sonra, helikopter mürettebatı gözlerini kullanarak diğer uçaklarla çatışmayı önlemeye çalıştılar. Açıkçası, hava trafik kontrolüne güveniyorsunuz” Duckworth, hava trafik kontrolünün mürettebata havaalanına yaklaşan Amerikan uçağına dikkat etmelerini söylediğini doğruladı.

2001’DEN BU YANA EN ÖLÜMCÜL KAZA

Çarpışma, 2013 yılında Güney Kore jetinin San Francisco Uluslararası Havaalanı’ndaki bir deniz duvarına çarpması ve üç gencin ölümüyle sonuçlanan ABD’deki ilk ölümcül uçak kazası ve 2009 yılında New York, Buffalo dışında meydana gelen ve 50 kişinin ölümüne ve Kongre tarafından zorunlu kılınan güvenlik reformlarına ilham veren kazadan bu yana bir iç hatlar havayolunun karıştığı ilk ölümcül kazaydı. 11 Eylül’den sadece iki ay sonra, 260 kişinin ölümüne yol açan, New York, Belle Harbor’daki Kasım 2001 kazasından bu yana en ölümcül ABD uçak kazasıydı.

ABD hava sahasında son yirmi yıldır yaşanan göreceli sakinlik, uçuşun başlangıcından bu yana Amerikan havacılığında en güvenli dönemi işaret ediyor. Hem FAA hem de NTSB, seçilmiş liderler o dönemin görünüşte ani sonu hakkında cevaplar ararken Perşembe günü yasa koyuculara brifing verdi.

Senato Ticaret Komitesi üyesi Ted Budd “Bu asla olmamalıydı ve ne olduğunu anlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

HERKES BİRBİRİNİ SUÇLUYOR: “AŞAĞILIK”

Cevaplar ortaya çıkmaya başlamadan önce bile, Başkan Donald Trump, Biden yönetiminin çeşitlilik politikalarının kazaya neden olduğunu kanıt göstermeden iddia etti ve özellikle eski Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg’i işaret etti. Bakan olduğu dönemde havacılık çarpışmalarının nedenleri hakkında cevaplar için baskı yapan Buttigieg, X’te Trump’ın sözlerinin “aşağılık” olduğunu söyledi.

Senato havacılık alt komitesinin görevden ayrılan başkanı Duckworth da Trump’ı çeşitlilik anlatısına atladığı için eleştirdi ve Trump ile verimlilik çarı Elon Musk’ın federal işgücünü küçültme çabalarının FAA çalışanları arasındaki gerginliği daha da kötüleştirdiğini öne sürdü. Bu hafta Beyaz Saray Personel Yönetimi Ofisi’nden işlerini bırakmayı düşünmeleri yönünde e-posta alanlar arasında ajans çalışanlarının da olduğunu belirtti.

Duckworth, bu mektupların “Kuzeydoğu bölgesindeki hava sahasından sorumlu bazı hava trafik kontrolörlerine” ulaştığını, “temel olarak hava trafik kontrolörü sıkıntısı yaşadığımız bir zamanda onları korkutarak işi bırakmaya çalıştıklarını” söyledi. Bu yüzden Trump yönetiminin şu anda başkalarını suçlamaya başlamak için güçlü bir konumda olduğunu düşünmüyorum.”

Tammy Duckworth

Eski bir FAA yetkilisi, Trump’ın Biden yönetiminin “ağır zihinsel engelli” ve “psikiyatrik sorunları” olan kişilerin işe alınmasını teşvik ettiği iddiasına rağmen, ajansın sözde çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık programlarının niteliksiz kişilerin hava trafik kontrolörü olarak görev yapmasına izin verdiği yönündeki her türlü iddiayı reddetti.

NTSB, hava trafik kontrol kulesi, her uçağın pilotları, planlanan uçuş yolu ve diğer birçok faktör arasındaki iletişimi araştırdıktan sonra, muhtemelen en az bir yıl boyunca kazanın nedenleriyle ilgili sonuçlarını açıklamayacaktır.

FAZLA MESAİ GERÇEĞİ

Hem pilotlar hem de hava trafik kontrolörleri, genellikle yıllar süren sıkı bir eğitimden geçmek zorunda. Eski yetkili, işe başvuranların “işe alınmadan önce zihinsel ve fiziksel olarak en sıkı testlerden bazılarını geçirdiklerini” söyledi. Çok az başvuru sahibi, süreç çok zor olduğu için eğitime bile katılabiliyor” Kişiye, hala devam eden soruşturma hakkında konuşmak için anonimlik hakkı verildi.

Ancak sürekli personel eksikliği, hava trafik kontrolörlerini fazla mesai yapmaya zorladı ve FAA bazı durumlarda ülkenin en yoğun hava sahalarından bazılarındaki boşlukları doldurmak için kontrolörleri taşımak zorunda kaldı.

FAA ayrıca istikrarlı bir liderlik sürekliliği görmedi.

Eski Yönetici Mike Whitaker, havacılık ajansının başında beş yıllık görev süresinin üzerinden bir yıldan biraz fazla bir süre geçtikten sonra Trump’ın göreve başlamasından hemen önce istifa etti. Whitaker Ekim 2023’te görevi devralmadan önce, bir dizi geçici şef 18 ay boyunca görevi doldurmuştu; bu boşluk, GOP milletvekillerinin eski Başkan Joe Biden’ın görev için ilk tercihi olan Denver Uluslararası Havalimanı CEO’su Phil Washington’ın niteliklerini sorgulamasıyla uzadı.

Çarşamba günkü felaketin ardından, Capitol Hill’deki Cumhuriyetçiler harekete geçmeden önce daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulduğunu öne sürdüler.

Senatör Jerry Moran, kazanın herhangi bir nedeni hakkında bilgilendirilmediğini vurguladı. Ancak Senato Ticaret Komitesi havacılık panelinin NTSB’nin bulgularını takip etme ve “seyahat eden halkı daha fazla korumak için gerekli olabilecek yasal değişiklikleri takip etme” çabasına öncülük etmesini beklediğini ekledi.

Perşembe günü yapılan bir duruşmada, Senatör Richard Blumenthal, yasa koyucuları FAA, NTSB ve Ulaştırma Bakanlığı’nın başka bir trajediyi önlemek için gereken araçlara, fonlara ve kaynaklara sahip olmasını sağlamak için çabalarını “ikiye katlamaya” çağırdı.

UÇUŞ SAYISINDA AZALTMA YAPILMADI

Geçtiğimiz yıl tartışılan bir konu olan havaalanındaki uçuş sayısını azaltmak isteyip istemediği sorulduğunda, daha önce Reagan Ulusal Havaalanı üzerindeki giderek kalabalıklaşan gökyüzünün güvenliği konusunda endişelerini dile getiren Senatör Tim Kaine, yasa koyucuların “NTSB’yi ve sonuçlarını takip edeceklerini” söyledi. Kaine ve D.C. bölgesindeki diğer yasa koyucular, DOT ve FAA’nın bunun olmayacağını garantilemek için çalışacaklarını söylemelerine rağmen, bunun pistlerdeki yoğunluğu artırarak güvenliği kötüleştirebileceğini ileri sürerek havaalanına inen ve kalkan uçuş sayısının artırılmasına itiraz etmişti.